Po co nam łożysko?

Temat łożysk dla wielu jest trudny i niezrozumiały. Dlatego postanowiliśmy stworzyć dla Was cykl artykułów, w których w miarę szczegółowo i prostym językiem, krok po kroku, wyjaśnimy, czym są łożyska, jak są zbudowane, jaki obecnie istnieje podział tych mechanizmów, a także gdzie znajdą swoje zastosowanie. Na początek zaczniemy od krótkiego wyjaśnienia, czym są łożyska i dlaczego się je stosuje.

Zanim jednak odpowiemy na pytanie “Po co nam łożysko” warto pokrótce przyjrzeć się mu ze strony historycznej. Mówi się, że inspiracji powinniśmy poszukiwać u Egipcjanów, którzy wykorzystywali drewniane bale do transportowania ciężkich kamieni, wykorzystywanych przy budowie. Ale odkryto coś, co bardziej przypominało typowe łożysko. Było to drewniane urządzenie pochodzące z 40 roku przed naszą erą.

Następną znaną nam koncepcją są teorie Leonarda da Vinci. Jego projekty najbardziej przypominały łożyska, które są nam dzisiaj znane. Po człowieku renesansu warto wspomnieć również o Agostino Ramelli. Był pierwszym człowiekiem, który swoje koncepcje w ogóle opublikował. Teorie Ramelli’ego zostały ulepszone w XVII wieku przez samego Galileo Galilei. Natomiast osobą, która jako pierwsza użyła takowego łożyska, był John Harrison. Ten brytyjski cieśla i zegarmistrz umieścił łożysko w swoim wojskowym zegarku.

Jednakże człowiekiem, który jako pierwszy uzyskał patent na łożysko, był… wynalazca Philip Vaughan.

I po tym krótkim wstępie historycznym, możemy wrócić do dzisiejszego tematu.

***

W miejscu, gdzie mamy ruch obrotowy jednego elementu – na przykład wału – względem innego, konieczne jest zastosowanie łożyskowania. Do tego wykorzystuje się łożysko, które jest częścią maszynową, podtrzymującą elementy ruchowe. Do głównych zadań łożysk zaliczamy przenoszenie obciążeń na dane podzespoły przy zminimalizowanym tarciu.

Co by było, gdybyśmy nie mocowali łożysk na wałach?

Bez łożysk zarówno wał, jak i otwory, w których jest on zamocowany, po prostu by się starły. Zmusiłoby to nas do wymiany komponentów, co łączyłoby się ze wzrostem kosztów eksploatacji. Oprócz tego sama praca wału bez łożysk jest głośna, a według zasad mechaniki im większy hałas wydaje maszyna, tym większa strata energii.

A co jeśli zamontujemy łożysko?

Uzyskamy taki sam efekt, przy czym ani wał, ani obudowa nie ścierają się, a samo łożyskowanie jest cichsze. Otrzymujemy również mniejsze tarcie, co wpływa na zmniejszenie energii, wykorzystywanej do wprawienia i utrzymania wału w ruchu obrotowym.

Podsumowanie

To oczywiście nie jedyne zalety stosowania łożysk, ale już na samym wstępie widać, że są one niezbędnym elementem. Poza samym ścieraniem się materiałów, mechanizmy te gwarantują ruch obrotowy wału, a także utrzymują jego stałe położenie. Ponadto przenoszą również obciążenia.

Więcej informacji na temat rodzai, dokładnej budowy, a także zakresu zastosowań będzie w następnych postach. Śledź nas na bieżąco, aby niczego nie przegapić!