Zastanawiasz się, jakie pasy napędowe dla branży przemysłowej będą optymalnym rozwiązaniem? Zanim zdecydujesz się na konkretny wariant, koniecznie sprawdź podstawowe informacje na temat każdego modelu.
Pasy napędowe są rozwiązaniem stosowanym od wielu wieków. Prototyp powstał prawdopodobnie w V wieku p.n.e., ale lata jego większej popularności przypadają na wiek XIX. Od tamtego czasu sama zasada działania nie uległa zmianom, w przeciwieństwie do jego konstrukcji. Dziś na rynku możemy znaleźć pasy napędowe w różnych wariantach, a najpopularniejszymi modelami są niewątpliwie pasy klinowe i zębate.
Pasy napędowe – różnorodność wariantów
Wydajne pasy napędowe mają bardzo prostą konstrukcję i są komponentami bezobsługowymi oraz – w porównaniu do wielu innych podobnych rozwiązań – wysoko sprawnymi. Współpracują z kołami pasowymi, w tym z kołem napędzającym oraz napędzanym. Na wspomniane elementy nawija się pas napędowy, który musi być oczywiście odpowiednio dobrany.
Dzięki różnorodności pasów napędowych dziś nie tylko wykorzystywane są do napędów, ale i jako komponenty bezpośrednie. Na rynku dostępne są rozwiązania będące częścią przenośników, to znaczy taśmy. Ponadto stanowią najlepszą alternatywę dla – na przykład – napędów łańcuchowych. Co prawda łańcuch napędowy ma zdolność do przenoszenia znacząco większych obciążeń, ale w przeciwieństwie do pasa pracuje dużo głośniej. Dodatkowo komponenty tego rodzaju gorzej radzą sobie z amortyzacją drgań, a to z kolei niekorzystnie wpływa na żywotność innych współpracujących części (na łożyska czy sam silnik). Klienci często również przytaczają pewną wadę łańcuchów czy napędów zębatych. Wymagają regularnego smarowania, podczas gdy pasy napędowe są komponentem bezobsługowym.
Od aplikacji zależy, jaki rodzaj pasa napędowego wykorzystamy. Ogólnie wyróżnia się cztery typy rozwiązań tego rodzaju. Na rynku znajdziesz przede wszystkim pasy klinowe, wariatorowe, wielorowkowe i – najstarsze – modele płaskie.
Pasy płaskie
Modele płaskie są najstarszym rozwiązaniem, które – mimo dostępności innych, nowszych i bardziej innowacyjnych pasów napędowych – w dalszym ciągu są w pewnych aplikacjach stosowane. Standardowy produkt składa się z trzech warstw:
- warstwa zewnętrzna – inaczej pokrycie, zwykle elastyczne i gładkie
- element środkowy – warstwa, która precyzyjnie przenosi rozciągającą siłę. Najczęściej produkowana ze sztucznego tworzywa, np. NBR czy poliamidu
- okładzina cierna – jej rolą jest zredukowanie ślizgania się komponentu oraz zwiększenie tarcia
Ostatnia warstwa najczęściej pojawia się jedynie po jednej stronie produktu, jednakże są dostępne warianty dwustronne.
Standardowe paski płaskie odznaczają się świetną odpornością na zużycie, ale mimo to wykorzystuje się je głównie w wentylatorach, wiertarkach, napędach przenośników rolkowych, taśmowych czy w maszynach włókienniczych. Generalnie tam, gdzie komponent przenosi średnie obciążenia. Jeśli natomiast zależy Ci na zastosowaniu wariantu płaskiego, ale i zdolności do przenoszenia znacznie większych mocy, musiałbyś zamontować równie duże koła pasowe. To z kolei sprawiłoby, że cały układ napędowy wraz z zużyciem energii byłby większy. A nie w każdym miejscu możemy sobie pozwolić na zastosowanie dużego gabarytu.
Pasy klinowe
Niewątpliwie prym dziś wiodą pasy klinowe, które również na rynku można znaleźć w kilku wariantach. Ze względu na swoją charakterystyczną konstrukcję – kształt „V” – idealnie wpasowują się do profilu pasowych kół, nie tracąc przy tym współosiowości. Dodatkowo zwykle klinują się w elemencie współpracującym podczas przenoszenia ogromnych mocy. Dlatego tak często wykorzystuje się je przy prędkościach obrotowych, których zakres wynosi od 300 do około 2130 m/min.
Do zalet rozwiązania klinowego można zaliczyć możliwość łączenia komponentów i tworzenia tak zwanych pasów wieloklinowych. To z kolei przekłada się na zdolność do przenoszenia znacząco większych sił. Produkty dostępne są w wielu wersjach konstrukcyjnych, w tym w różnych szerokościach, co daje nam duże możliwości w zastosowaniu komponentu.
Pasy zębate
Wspomniane paski klinowe można znaleźć również w wersji z zębami. Takie rozwiązanie – znane jako pasy zębate – dedykowane jest szczególnie aplikacjom, w których energię przenosi się z jednostajną prędkością. W porównaniu z innymi modelami paski zębate wykazują bardzo wysoką sprawność. Nieco gorzej radzą sobie jednak z amortyzowaniem przeciążeń czy redukowaniem drgań. Ponadto nie mają możliwości, by łączyć je w większe systemy.
Pasy wielorowkowe
Jeśli szukasz rozwiązania, które będzie łączyło w sobie cechy zarówno pasów klinowych, jak i płaskich, koniecznie sprawdź modele wielorowkowe. Dzięki zastosowaniu odpowiednich rowków, komponent podczas pracy w ogóle nie ślizga się na kole pasowym, a wręcz przeciwnie – gwarantuje optymalną przyczepność. Ponadto do zalet pasów wielorowkowych zalicza się zdolność do redukowania i amortyzowania drgań, a także przenoszenie bardzo dużych obciążeń. Uważa się, że pasy wielorowkowe dla maszyn przemysłowych są najlepszym rozwiązaniem. Szczególne dla ekstremalnych i wymagających aplikacji. Ponadto często montuje się je w artykułach gospodarstwa domowego, w sprężarkach, ciężarówkach czy maszynach rolniczych.
Prawidłowa eksploatacja pasów napędowych
Prawidłowa eksploatacja pasów napędowych pozwala na uniknięcie ewentualnej awarii. Jeśli w odpowiedni sposób używamy komponentów, dodatkowo przeprowadzamy regularną konserwację i sprawdzamy stan techniczny elementu, jesteśmy w stanie wykryć przedwcześnie usterkę i zminimalizować ryzyko wystąpienia nieplanowanego przestoju. Taką diagnostykę powinniśmy przeprowadzać mniej więcej co 3-6 miesięcy. To bardzo ważne, szczególne dla zakładów, gdzie musi być zachowana ciągłość pracy produkcji.
Podczas szczegółowej diagnostyki należy sprawdzić stan pasa napędowego i koła pasowego. Ponadto warto skontrolować współosiowość komponentu oraz naciąg. Równie istotne są elementy współpracujące. Dlatego pamiętaj, by również sprawdzić stan zębatek czy łożysk.
Na co zwrócić uwagę, kontrolując i oceniając stan pasa napędowego? Otóż czy komponent nie nosi śladów zużycia. Czy nie ma na nim żadnych rozdarć, pęknięć i czy nie jest on przypadkiem wytarty. Przy paskach zębatych warto również sprawdzić kompletność zębów.
