Podstawowe parametry łożysk są ważne podczas dobierania łożysk. Każdą właściwość musimy wziąć pod uwagę, podobnie jak warunki pracy i środowiska. Dziś omówimy, czym jest nośność, luzy i cichobieżność. Zapraszamy do lektury.
Aby mieć pewność, że zamontowaliśmy najbardziej odpowiedni model łożyska, należy zwrócić uwagę na jego właściwości. Ważne są nie tylko kryteria związane z warunkami pracy, ale i parametry komponentów, które w danej aplikacji będą pracowały. Do głównych właściwości zalicza się cichobieżność, luzy, nośność, obciążenia zastępcze, dodatkowe obciążenia dynamiczne, tarcie czy szybkości graniczne. Należy także określić wymaganą temperaturę roboczą, trwałość i oczywiście wymiary główne. Z racji tego, że są to pojęcia nieco rozbudowane, dziś zajmiemy się jedynie trzema cechami. Czym zatem jest nośność, cichobieżność i luzy?
Czym jest nośność łożyska?
W łożyskach nośność dzieli się na tę spoczynkową i dynamiczną, czyli ruchomą. W obu przypadkach wartość oznacza się symbolem litery C lub – w przypadku nośności spoczynkowej – C0.
Nośność spoczynkowa wiąże się z obciążeniem łożyska, które nie wywołuje odkształceń plastycznych większych niż 0,0001 średnicy elementów tocznych w miejscu ich styku z bieżnią. Natomiast nośność dynamiczna odnosi się do komponentów, w których pierścień wewnętrzny i zewnętrzny poddaje się pewnym obciążeniom. Te pierścienie oczywiście obracają się względem siebie nawzajem. Przy nośności dynamicznej należy pamiętać, że w łożyskach skośnych oraz poprzecznych obciążenie powinno działać na części prostopadłej do osi i nie powinno się zmieniać.
Co to są luzy?
Luzy w łożyskach to nic innego jak wielkość przesunięcia się jednego pierścienia względem drugiego. Biorąc pod uwagę kierunek przesunięcia, wyróżniamy luzy wzdłużne oraz poprzeczne. W katalogach podaje się wartość największego przesunięcia, oczywiście bez wywierania jakiegokolwiek nacisku. Należy pamiętać, że luz łożyska może ulec zmianie po zamontowaniu. W takiej sytuacji mamy do czynienia z tak zwanym luzem pomontażowym. Wiąże się to z pewnymi odkształceniami pierścieni, do czego dochodzi po osadzeniu komponentu w obudowę i na wale. Wewnętrzny pierścień najczęściej ulega rozprężeniu, zewnętrzny zaś ściśnięciu.
Na zmianę luzu wpływ mają także inne czynniki – na przykład rozszerzalność cieplna czy obciążenia.
Luzy określa się symbolem C oraz odpowiednią cyfrą od 1 do 5.
Kiedy cichobieżność jest ważna?
Są pewne aplikacje, które wymagają odpowiedniej cichobieżności. Zwykle chodzi o to, by zamontować – na przykład – łożyska kulkowe, które pracują cicho i spokojnie. To właśnie modele z elementami tocznymi w postaci kulek wyróżniają się optymalną cichobieżnością na tle innych komponentów. Kontrolowany poziom drgan nie jest stosowany w przypadku każdego wariantu łożysk, ponieważ w wielu maszynach nie jest on wymagany. A hałas, jaki generują, często jest zagłuszany przez całą maszynę.
